Soğuk Havada Beton Dökmek

Soğuk havada beton dökümünden kasıt tam olarak nedir? Hava sıcaklığı 4°C altındaysa veya 4°C altına düşmesi bekleniyorsa, bu havayı soğuk hava olarak tanımlayabiliriz. Merak edenler için belirtelim, bu tanım ACI 306R-10, Guide to Cold Weather Concreting dökümanından alınmıştır. Bu kaynağın daha önceki revizyonunda farklı bir tanım vardı, ilgilenenler ACI 306R-88 kodlu dökümana bakabilir.

Peki bu durum bizim için neden önemlidir? Çimentonun hidrasyon reaksiyonu ısıya bağlı bir reaksiyondur ve bu reaksiyon 5°C altında durma noktasına gelir ve dahası beton karışımındaki su 0°C altında donmaya başlar. Önlem alınmadığı taktirde donma sonucu hacmi genişleyen su prizini almaya başlamış beton karışımını çatlatarak zarar vermeye başlar, beton dayanımı düşer. Ayrıca suyun donması sonucu hidrasyon için gerekli serbest su en sonunda biter ve beraberinde betonun dayanım kazanması da durur. Hava sıcaklığını beton dökeceğiniz alana asacağınız modern bir termometre ile takip etmek mümkün. İnternet üzerinde 100 TL civarına satın alabileceğiniz iç ve dış ortam için anlık, min. ve maks. hava sıcaklığını gösteren bir ürün işinizi görecektir.

Peki bu durumda ne yapılmalıdır?

İlk olarak beton karışımıyla ilgili yapabileceklerimizden bahsedelim. Karışımdaki çimento miktarını artırarak hidrasyon sonucu açığa çıkan ısıyı arttırabiliriz. Veya sıcak havada beton dökerken nasıl agregaları soğutmaya çalışıyorsak, aynı mantıkla agregaları ısıtabiliriz. Veya beton karışımı için kullandığımız suyu da ısıtabiliriz. Fakat sıcak suyla ilgili dikkat etmemiz gereken bir nokta var, bazı durumlarda çimentonun aniden aşırı sıcak suyla teması sonucu çimento topları oluşabilir. Bunu engellemek için sıcak suyun ilk olarak çimentoyla değil, agregalarla karıştırılmasında fayda var. Soğuk havada beton dökerken amacımız betonun mümkün olan en erken sürede dayanım kazanmasını sağlayarak zarar görmesini engellemek olduğundan, priz hızlandırıcı katkılar da kullanabiliriz. Bu katkılar temel olarak karışım için gerekli su miktarını azaltarak betonun erken priz almasını sağlar. Bu katkıları kullanırken tedarikçi firmanın vereceği limitler dahilinde kullanmaya dikkat etmeliyiz. Erken priz alan betonun yüzey işçiliğinin daha hızlı tamamlanması gerektiğini lütfen unutmayın. Modern beton mikserlerinde bulunan katkı tanklarında mikserin içine ne kadar katkı karıştığını kontrol etmek çok kolayken, eski model mikserlerde böyle bir imkan yoktur. Ekleyeceğimiz katkıyı beher kabı gibi bir ürün kullanarak kontrollü olarak eklemeliyiz.

İkinci olarak sahada alınabilecek tedbirlerden bahsedelim. Eğer zemin betonu döküyorsak en önemli nokta donmuş zemine beton dökmemekte. Hava sıcaklığı arttığı zaman zemin çözüleceğinden yaptığımız zemin sıkıştırması zarar görecektir. Bu durumda beton dökümüne başlamadan önce zemin tekrar sıkıştırılmalıdır. Alınabilecek diğer önlemler dökülen betonun direkt veya endirekt yöntemlerle ısıtılarak korunması, yalıtım malzemeleri kullanılarak hidrasyon sonucu açığa çıkan ısının ani kaybının engellenmesi, kapalı hacimler yaratarak rüzgar ve soğuğun azaltılması, gerekirse ısıtıcıların kullanılması olarak sayılabilir. Direkt yöntem olarak betonun elektrik ile yeterli dayanım kazanana kadar ısıtılması, buhar kazanı kullanarak ısıtma ve endirekt yöntem olarak beton dökülecek kalıbın ısıtılmasını düşünebiliriz. Kapalı alanda fosil kaynaklı yakıtla çalışan ısıtıcı kullanılması ortamdaki karbonmonoksit miktarını artıracağından zehirlenmeleri engellemek için düzenli olarak ölçüm yapılması gerekmektedir. Aynı şekilde karbonmonoksitin taze betonla tepkimeye girmesi sonucu beton yüzeyi üzerinde oluşabilecek zayıf tabaka hakkında internette bazı kaynakları bulabilirsiniz.

Sonuç olarak soğuk havada beton dökmek gerekli önlemler alındığında kesinlikle mümkündür. Dikkat etmemiz gereken yaptığımız işin ekonomik olmasıdır. Yukarıda saydığımız tüm yöntemler ek maliyet demektir fakat elimizde para olması sınırlı dünya kaynaklarını istediğimiz şekilde kullanmamızı gerektirmez. Sürdürülebilir bir dünya için o anki bütçe ve ihtiyaçlarımıza göre bir yöntem seçmeliyiz.