Merkez Bankası Kur Arşivini Kullanarak Grafik Oluşturmak

T.C. Merkez Bankası internet adresi üzerinden döviz kurları arşivine ulaşmanız mümkün. Şimdi istediğimiz bir zaman aralığında istediğimiz bir kurun grafiğini çizmeye çalışalım. İlk olarak web sitesinden sayfanın sol altında kalan TCMB Döviz Kurları bilgilerinin altındaki Arşiv butonuna tıklayalım.

Burada karşımıza çıkan sayfadaki 1950 tarihinden sonraki tüm döviz kurları zaman serilerine ulaşmak için tıklayınız yazan linke tıklayalım.

Açılan sayfada ilk olarak soldaki listeden istediğimiz kuru seçelim.

Yine aynı sayfada sağ tarafta istediğimiz zaman aralığını seçelim ve Kaydet(.csv) butonuna tıklayalım.

Verileri sağ tuşa tıklayarak diskinize kaydedebilirsiniz cümlesinin üzerindeki linke sağ tıklayarak farklı kaydet diyelim.

Excelde boş bir sayfa açalım ve Veri sekmesinden Metinden butonuna tıklayalım ve indirdiğimiz csv uzantılı dosyayı seçelim.

Açılan sihirbazda özgün veri türü olarak Sınırlandırılmış seçeneğini işaretleyelim ve ileri butonuna tıklayalım. Csv uzantılı dosyayı notepad ile açarsanız, sınırlandırılmış seçeneğinin açıklamasında belirtildiği gibi dataların virgül ile ayrıldığını görebilirsiniz.

Ayırıcılar arasından sadece virgülü seçelim ve tekrar ileri butonuna tıklayalım.

Şimdi csv dosyasının içindeki kolonları düzenlememiz gerekiyor. Veri önizlemesine bakarsanız üç tane Genel yazan kolon göreceksiniz. Burada ilk kolon seçili ve siyah arkaplana sahip. İlk kolon tarihi içerdiğinden sütün veri biçimi olarak tarih seçeneğini işaretleyelim. Csv dosyasındaki tarih formatı gün-ay-yıl şeklinde olduğundan GAY seçeneğini değiştirmiyoruz. İkinci kolon kur değerini içeriyor ve ayıraç olarak nokta kullanılmış. Bu yüzden gelişmiş butonuna tıklayıp ondalık ayıracı olarak . ve binlik ayıracı olarak , seçelim ve tamam butonuna tıklayalım. Son kolon ise bize gerekli olmadığından sütundan veri alma seçeneğini işaretleyelim ve son butonuna tıklayalım.

Şimdi excel csv dosyasındaki verileri nereye koymak istediğimizi soruyor, varsayılan olarak A1 hücresi seçilmiş, değiştirmiyoruz.

Tamama tıkladıktan sonra csv dosyasındaki veriler excele aktarılmış oluyor.

Baştaki satırları silelim ve kolon başlıkları ekleyelim. Ayrıca haftasonları için kur girilmediğinden filtreleme yaparak kur değeri sıfır olan hücreleri kaldıralım.

Kolon başlıkları dahil tüm hücreleri seçelim ve çizgi grafik ekleyelim.

Excel datayı inceleyerek grafikteki kur ekseni için minimum 0 ve maksimum 2,5 değerini atamış. Bu değerleri değiştirmek için eksene sağ tıklayalım ve ekseni biçimlendirelim.

En az satırında sabite tıklayalım ve 1,25 değerini girelim. Yine aynı şekilde en fazla satırında sabite tıklayalım ve 2 değerini girelim. Bu şekilde kurdaki dalgalanma ilk grafiğe oranla daha belirgin hale gelmiş oldu.

Proje Yönetiminde E-posta Listelerinin Kullanılması

Projelerde en büyük sorunlardan biri de iletişimdir. İletişimde doğru bilginin, ilgili kişiler ile paylaşılması gerekir. İletişim eksikliği zaman kayıplarına ve ek maliyete neden olur.

İletişimde e-postanın yeri yadsınamaz. E-postalar sayesinde bilgi, çok kısa sürede, istenilen kişiye gönderilebilir. Yalnız, inşaat projelerinin yoğun çalışma ortamında, e-posta gönderirken ilgililerden birini atlamanız çok muhtemeldir. Bugün bu sorunu günlük olarak kullandığımız bir teknoloji yardımı ile ortadan kaldırmayı deneyeceğiz.

Ucuzlayan donanım ve yazılımlar ile birlikte e-posta sunucuları kurmak ve çalıştırmak artık çok kolaylaşmıştır. Bir projede çalışan ekibin tamamına e-posta hesabı açılmakta ve iletişimini sağlaması için bir bilgisayar verilmektedir. Benim önerim, kişisel e-posta adreslerinin yanı sıra, projede çalışan kişileri içeren e-posta listeleri (mailing list) oluşturulması ve proje yazışmalarının bu listeler üzerinden yapılmasıdır.

Organizasyon şeması ile yakından ilişkili olan e-posta listeleri çalışmasını şu şekilde örneklendirebiliriz. 

Mekanik İşleri Departmanında çalışan 1 mekanik işleri şefi, 2 adet de makine mühendisi olduğunu düşünelim. Bunların e-posta adresleri ise şöyle olsun;

meksef@Xfirması.com.tr, mekmuh1@xfirması.com.tr, mekmuh2@xfirması.com.tr

Diğer departmanlar ise şöyle:

Elektrik İşleri: elektrik@xfrması.com, elksef@xfirması.com.tr, elkmuh1@xfirması.com.tr, elkmuh2@xfirması.com.tr,

Teknik Ofis: tekof@xfirması.com, tekofsef@xfirması.com.tr, tekofmuh1@xinsaatfirması.com.tr, tekofmuh2@xinsaatfirması.com.tr, tekofmuh2@xinsaatfirması.com.tr

Mimari Ofisi: mimof@xfirması.com, mimofsef@firması.com.tr; mimofmim1@xinsaatfirması.com.tr, mimofmim2@xinsaatfirması.com.tr, mimofmim3@xinsaatfirması.com.tr, mimofmim4@xinsaatfirması.com.tr

Ya da proje alanları bazında;

peyzaj@xfirmasi.com, Ablok@xfirmasi.com, bu adreslere atılan e-postalar, ilgili elektrik, mekanik, mimari ofis ve teknik ofis birimlerinin hepsine dağıtılacaktır. 

Projelerdeki normal işleyişte kişiler birbirleri arasında e-posta gönderip, alacaklar ve gerektiğinde diğerlerine de bu e-postaları yönlendireceklerdir. Çoğu zaman da bu işleyişte aksamalar olacak, e-postalar ya tüm ilgililere iletilmeyecek ya da ilgisi olmayanlara iletilecektir.

Bu noktada; organizasyon şemasında da belirtilen birimler bazında e-posta listeleri oluşturup, ilgili kişileri bu listelerin üyeleri yapacağız. Mesela mep@xfirması.com.tr diye bir e-posta listesi tanımlanacak ve mekanik, elektrik ve tesisat konularındaki proje ile ilgili tüm yazışmalar bu listeden yapılacaktır. Aynı şekilde, teknikofis@xfirması.com.tr diye bir liste tanımlanacak ve maliyet, hakediş, iş programı vb. tüm konular bu listeye gönderilecektir. Bu sayede ilgili departmandaki herkes, tüm işlerden haberdar olacak, sadece ilgililer harekete geçecektir. Liste mantığının diğer bir artısı ise, geçmiş yazışmaların sistemde tarih ve konu başlıklarına göre saklanması ve istenildiği zaman tekrardan okunabilmesidir. Bu sayede pozisyondaki kişinin değişmesi halinde tüm geçmiş yazışmalar sistemde mevcut olacaktır.

Bu yazıda bahsetmediğimiz birçok liste özelliği, proje yönetiminde kullanılabilecektir. Örneğin proje müdürü birden fazla listeye üye yapılabilir. Bu sayede farklı grupların yazışmalarını kontrol edebilir.

E-posta listeleri şuan internette, belli bir konu hakkında ortak yazışmaları takip etmek için kullanılmaktadır. Linux işletim sistemi ile ilgilenenler aşağıdaki bağlantıdaki listelerden, ilgilendiklerini takip etmektedir. Konu ilginizi çektiyse http://liste.linux.org.tr/ bağlantısını inceleyebilirsiniz. Biraz araştırma yaparsanız İnternette sizin de ilgilendiğiniz konular ile ilgili e-posta listeleri olduğunu göreceksiniz.

Sonuç olarak yapmak istediğimiz, teknolojisi hazır bir sistemi proje yönetimi içinde kullanmaktır. Bu tip listelerin hali hazırda yaygın bir şekilde proje yönetiminde kullanılmaması ise şaşırtıcıdır.

Prefabrik Öngermeli Kiriş İmalatı-Resimli Notlar

Aynı tip kirişlerden çok sayıda imal edilmesi gerektiğinde etriyeleri hazırlarken yukarıdaki şekildeki gibi işçilik hatalarını en aza indiren bir etriye şablonu kullanabiliriz. Bir ekip etriye hazırlarken diğer bir ekip kirişi oluşturabilir.

Aynı şekilde her seferinde etriye aralıklarını ana donatıya işaretleyip etriye montajı yapmaktansa montaj şablonu oluşturabiliriz. nun altına ve üstüne, kirişin her iki yanına olmak üzere toplam 4 köşebent hattı koyabiliriz. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi kiriş ortasında ve başında donatı aralığı farklı.

Şantiyeye gelen öngerme halatları kangal halinde geldiğinden kangalı açmak için bir aparata ihtiyacımız var. Resime dikkat ederseniz kangalın aparata girebilmesi için sökülüp takılabilen üstteki iki bağlantı elemanını görebilirsiniz. Kangal ağırlıklarının halat çapına göre değişmekle beraber 2-3 ton arasında geleceğini varsayarsak, bu ağırlığı taşıyabilecek profiller kullanılması gerekir. İmalat sürecindeki hatalara karşı kangal ilk açıldığında ve kangal sonuna ulaşıldığında ilk ve son 10 metrelik parçaları kullanmamalıyız. Kangalın ne kadar temiz olduğuna dikkat edin. Kullanılmayan kangalların üzeri branda ile su almayacak şekilde kapatılmalıdır. Kangal açıldığında pas ile karşılaşılırsa paslı yerler tel fırça ile temizlenmelidir. Eğer paslanma kesit azalması olacak kadar ileri seviyedeyse kangal kullanılmamalıdır. Kangalları stokladığımız yerde kesinlikle kaynak yapılmamalıdır, halata değebilecek kaynak halatın dayanımını azaltabilir.

Şantiyeye gelen her kangalda aşağıdaki gibi bir etiket olması gerekir. Etiket üzerindeki kangal numarası teknik bilgiler için gerekli. Üreticiden gelen imalat notlarına bakarak öngerme hesabında gerekli E - modulus of elasticity ve A - cross sectional area değerlerine ulaşmalıyız. İmalat sürecinden dolayı her kangal birbirinden farklı özelliklere sahip. Kiriş için mümkün olduğu kadar aynı özellikteki halatları kullanmamız gerektiğinden E*A değerine dikkat etmeliyiz. Bu etiket S139-3 nolu kangala ait bilgiler içeriyor, halatımız 15,24 mm yani 0,6 inch, 3186 kg ve 17-03-2008 tarihinde üretilmiş.

Öngerme halatlarını kiriş içerisinden geçirirken halatların birbirlerine karışmamasına dikkat etmeliyiz. Aksi taktirde halatların gerilmesi sırasında halatlar birbirlerine dolanarak kopabilirler. Bu yüzden halat sürülürken bir kişi sürekli olarak halatı takip etmelidir. En alttaki halat sırası tamamlandıktan sonra kiriş boyunca bazı yerlere plastik borular koyarak ikinci sıradaki halatların rahatça sürülmesini sağlayabiliriz. Aşağıda kiriş tabanında sol, orta ve sağ bölmedeki halatları görebilirsiniz.

Sürme işlemi tamamlandıktan sonra halatları keserken halat kesitinin bozulmaması için şekildeki gibi kesilecek noktanın her iki yanına kelepçe konulmalıdır. Bunu yapmazsak ve kesit bozulursa öngermeden önce halat baş ve sonlarına yerleştirilen bağlantı elemanları halatı sağlıklı olarak kavramaz ve öngerme sırasında halat kayabilir.

Halat sürme işlemi tamamlanmış bir kiriş öngerme öncesi aşağıdaki şekilde gözükecektir. Halat boyu kısa olduğu için kirişin bu tarafının öngerme yapılan tarafı olamayacağına dikkat edin. Zaten hidrolik silindirler de bu tarafta gözükmüyor. Öngerme tabancasının halatı kavraması için halatın belirli bir uzunlukta olması gerekiyor.

Kirişin öngerme yapılacak tarafı ise aşağıdaki şekilde gözükecektir. Tabancanın kavraması için halatların ne kadar uzun bırakıldığına dikkat edin. Halat boşluğu alındıktan sonra öngerme sonrası oluşan uzamaları tespit etmek için mavi renkli kirişten belirli bir mesafeye işaretleme yapıyoruz. Burada mavi renkli kirişten 20 cm uzağa çizilmiş beyaz çizgileri görebilirsiniz. Bir halat için öngerme sonrası bu mesafenin 105 cm olduğunu varsayalım. Demekki bu halat öngerme sırasında 85 cm uzadı. Bu uzamaları her halat için ayrı ayrı tespit edip öngerme işleminin başarılı olup olmadığını kontrol etmeliyiz.

Yukarıdaki resimlerde gördüğünüz bağlantı elemanı aslında iki farklı parçadan oluşuyor. Soldaki konik eleman bağımsız 3 parçadan oluşuyor ve bu parçalar bir halka ile birbirine bağlanıyor. Halatı ilk önce sağdaki parçadan geçiriyoruz ve daha sonra konik elemanın ağzı dar kısmını elimizle genişleterek halatı geçirmeliyiz. Öngerme sırasında konik parça halatı kavrayacak ve sağdaki parçanın içine kenetlenerek halatın kaymasını önleyecek.

İki parçanın kenetlenmiş hali aşağıdaki gibi olmalı, yani konik elemana ait 3 parça arasında boşluk kabaca eşit durumda. Her öngerme işlemi öncesi ve sonrası bu iki parça ayrı ayrı güzelce temizlenmelidir. Bu parçalara bulaşacak yağ, kir veya toz kenetlenmeyi engelleyeceğinden öngerme sırasında halat kayabilir. Ayrıca temizlik sırasında bu parçalarda çatlak kontrolü yapılmalı ve zarar gören parçalar yenileriyle değiştirilmelidir.

Öngerme sistemi aşağıdaki gibi hidrolik ünite, tabanca, ve taşıma aparatından oluşuyor. Turuncu renkli parça zero gravity balancer olarak geçer, tabancanın operatör tarafından kullanılırken rahatça dengede kalmasını sağlar. Tabanca ağır olduğundan ve operatörü çok yoracağından bu parçanın faydası büyüktür.

Öngerme sırasında hidrolik silindirlerde yük olmadığına dikkat edin. Yük şu an güvenlik halkalarında. Bu sistemde 5 adet güvenlik halkası kullanılmış. Eğer yük hidrolik silindirde olsaydı, arıza durumunda kaza yaşanabilirdi. Kazaları önlemek için öngerme sırasında operatörden başka kimse bulunmamalı. Güvenlik bandına dikkat edin. Ayrıca operatörün halatların arkasında değil yanında çalıştığına da dikkat edilmeli. Gergin halatlardan birisi bir şekilde kayarsa operatör ciddi şekilde yaralanabilir.

En alt sıradaki halatlar sürüldükten sonra ikinci sıra halatları sürmeye başlamadan önce kirişin her iki tarafına alın kalıbı kapatılmalı. Beton şerbetinin akmaması için bu kalıpların ek yerlerine silikon sıkılmalıdır, gerekirse boşlukların fazla olması durumunda kalıplar tamir edilmelidir.

Kiriş betonu dökerken donatıyı kirletmemek için aşağıdaki gibi beton kovaları kullanabiliriz. Kirlenen donatıyı ileride yerinde döküm imalat yaparken eski olan demir ve yeni olan betonun kaynaşması için güzelce temizlememiz gerekmekte.

Belirli aralıklarla dizilmiş beton kovalarını aşağıda görebilirsiniz.

Beton döküldükten sonra %70 beton dayanımına erişince halatları kesebiliriz. Halatları kesmeden önce sistemi boşa almalıyız. (Aşağıdaki resime bakarsanız halatlar üzerindeki beyaz çizgilerin kirişten uzakta ve aynı hizada olmadığını görebilirsiniz, yani öngerme işlemi tamamlanmış.) Dikkat ederseniz daha önceden gördüğümüz güvenlik halkaları sökülmüş durumda. Yani öngerme yükü çelik kirişlerden betonarme kirişlere geçmiş durumda. Yani tabanı düz olan kirişler artık öngerme yükünü aldı ve kiriş ortasında yukarı doğru deformasyon oldu ve hareket ederek öngerme yapılmayan tarafa doğru gitti. Yani sistemi boşaltmadan önce kiriş kalıpları sökülmelidir.

Sistemi boşalttıktan sonra kiriş yatağındaki kirişler arasında kalan halatları kesmeliyiz. (Prefabrik kiriş imalatları genellikle kiriş yataklarında eldeki imkanlara ve kalıp sayısına göre çok sayıda kiriş aynı anda üretilerek yapılır.) Halatları keserken kirişe zarar vermemek için simetrik kesim yapmalıyız. Yani ilk olarak en soldaki halatı kesersek daha sonra kirişin orta aksından simetriği olan en sağdaki halatı kesmeliyiz. Oksijenle kesim yapacaksak halata zarar vermemek için kirişten 30-40 cm uzaktan kesim yapmalıyız. Daha sonra son tamir işleri yapılırken spiral motoru ile kirişe sıfır kesim yapılabilir.

Sistem boşaltıldıktan sonra yük kirişlere geçtiğinden, kiriş başlarında zayıf kesitlerde aşağıdaki gibi hasarlar oluşabilir. Resimin sol altında yaklaşık 10 cm genişlikte bir parça kopmuş durumda, yapısal tamir harcı ile tamir edilmesi gerekir.

Beton dökümü sırasında kirlenen donatı stok sahasında temizlenmelidir. Görüldüğü gibi mikserden direk döküm yapılıyor, beton kovası kullanılmamış.

Stok sahasında öngerme halatları tamamen kesilmiş, paslanmaması için epoxy boya ile kaplanmış, yapısal tamiratı tamamlanmamış bir kiriş. Halatlara yakın bölgedeki yüzeysel boşluklara dikkat edin, imalat sırasında beton şerbeti akmış.