Primavera Duration Types (Süre Tipleri)

Primavera kullanıcılarının en çok kafasını karıştıran konulardan biridir. 4 farklı seçeneği bulunmaktadır; “Fixed Duration & Units”, “Fixed Duration & Units/Time “, “Fixed Units”, “Fixed Units/Time”. Buradaki seçeneklerle aktivitenin süresi, kaynak miktarı ve birim zamana düşen kaynak miktarı arasındaki ilişkiyi ayarlamış olursunuz. Aslında tüm konu şu denklem etrafında dönmektedir;

Remaining Duration x Remaining Units/Time = Remaining Units

Başlamamış aktiviteler için “Remaining = Original” gibi detaylara girmeyeceğim. Ama konuyu ilk defa okuyanlar için başlamamış bir aktivite için de denklem şu şekilde yazılır;

 Original Duration x Units/Time = Budgetted Units

Denklemden de gördüğünüz gibi tüm konu 3 tane değişken, biri değiştiğinde geriye kalan  ikilinin hangisinin tekrardan hesaplanacağını Primavera’ya anlatmak. Konuyu İnternette de örneklerini bulabileceğiniz gibi en güzel 2 boyutlu matrisler ile anlatılıyor.

Duration Type	Aktivitenin “Süresini” (Duration) değiştirdiğinizde ne değişir?	Aktivitenin “Birim zamana düşen miktarını” (Unit/Time) değiştirdiğinizde ne değişir?	Aktivitenin “Miktarını” (Units) değiştirdiğinizde ne değişir?	Aktiviteye yeni bir Kaynak (Resource) Eklediğinizde ne değişir?
Fixed Units/Time	Units	Duration	Duration	Duration
Fixed Duration and Units/Time	Units	Units	Units/Time	Units
Fixed Units	Units/Time	Duration	Duration	Duration
Fixed Duration and Units	Units/Time	Units	Units/Time	Units/Time

İnşaat projelerinin modellemesinde en çok kullanılan tip “Fixed Duration and Units”’dir. Aklınızda konunun daha da netleşmesi için gerçek yaşamdan örnekler verelim.

Örneğin “Fixed Units/Time”, fabrikada bir makinanın yapacağı iş için kullanılabilir. Makinanın kapasitesi “Units/Time” olarak düşünülürse, aktivitede süreyi değiştirdiğinizde “Units” güncellenir, çünkü belirli sürede bu makinanın üreteceği miktar sabittir. “Units” değiştirildiğinde ise “Duration” tekrardan hesaplanır, iş daha kısa veya uzun sürede tamamlanır. Aynı işi yapan bir makina daha aldığınızda, yani yeni bir kaynak eklediğinizde de iş daha kısa sürede bitecektir, “Süre” tekrar hesaplanır.

“Fixed Units/Time” seçeneğinin yanına “Fixed Duration” da eklerseniz bu sefer, “Units” güncellendiğinde “Units/Time” değişir. Yeni bir kaynak eklendiğinde ise “Units” tekrardan hesaplanır.

Yukarıdaki tabloyu detaylı inceleyip, biraz kafa yorduğunuzda konuyu anlayacaksınız.

İnşaat işlerindeki mantık, P6 kullanılan diğer sektörlere göre biraz farklıdır; kaynak olarak, malzemeler ve adam saatler atanır. Kaynak olarak atananlar işi yapacak personel değil, imalata girecek malzemeler ve gerekli adam saatlerdir. Bu noktada, en uygun seçenek “Duration Type”, “Fixed Duration & Units”’dir.

Primavera 6: İlk Ayarlar, "Project Details"

Bu yazının amacı Primavera 6 yazılımında hızlı bir başlangıç için gerekli, olmazsa olmaz ayarların tanıtılmasıdır.

Yazı 3 ana bölüme ayrılmıştır;

1. bölüm Primavera 6: İlk Ayarlar "Admin > Preferences" yazısında anlatılmıştır.

2. bölüm Primavera 6: İlk Ayarlar "Edit > User Preferences" yazısında anlatılmıştır.

3. bölüm ise kaynak yüklemeleri ve güncellemeleri yapılacak bir iş programında önem kazanan Primavera 6: İlk Ayarlar “Project Details” sekmesindeki ayarlar, aşağıda anlatılmıştır.

Primavera P6 “Project Details” Altındaki “Defaults” ve “Calculations” Ayarları

Bu yazıda Project Details altındaki tüm ayarlara değinilmeyecektir. Çoğu hakkında, hızlı bir Google araştırması ile bilgiye ulaşabilirsiniz. Özellikle kaynak yüklemesi yapılacak olan iş programlarında dikkat edilmesi gereken iki sekmeye odaklanacağız; “Defaults” ve “Calculations” sekmeleri.

Project Details > Defaults

Defaults for New Activities

Bu sekmede yapacağınız ayarlar, yeni oluşturduğunuz aktiviteler için varsayılan olarak atanacaktır. İsterseniz tek bir aktivite için farklı menülerden aşağıdaki ayarları tek tek özelleştirebilirsiniz.

Duration Type:

Primavera kullanıcılarının en çok kafasını karıştıran ayarlardan biridir. 4 farklı seçeneği bulunmaktadır; “Fixed Duration & Units”, “Fixed Duration & Units/Time “, “Fixed Units”, “Fixed Units/Time”. Buradaki seçeneklerle aktivitenin süresi, kaynak miktarı ve birim zamana düşen kaynak miktarı arasındaki ilişkiyi ayarlamış, bu değişkenlerden birini güncellediğinizde diğer ikisinden hangisinin tekrardan hesaplanacağını yazılıma anlatmış olursunuz. (Detaylı bilgiyi önümüzdeki günlerde yayımlayacağımız Primavera Duration Types yazısında bulabilirsiniz.) Burada “Fixed Duration & Units”’i seçiyoruz.

Percent Complete Type:

Bu ayarda da Primavera, kullanıcılarına 3 değişik seçenek sunar; “Duration”, “Physical” ve “Units”. “Duration” adından da anlaşılacağı gibi süresel bir ilerlemedir.  Primavera ilerlemeyi Original Duration, Actual Duration ve Remaining Duration değişkenleri ile ilişkilendirir. “Physical” seçeneği ise adının tersine, ilerlemeyi herhangi bir fiziksel miktar ölçümü ile yapamadığınız aktiviteler için seçilir. “Units”de de aktivitenin ilerlemesi, kendisine atanan “Labor” ve “Nonlabor” aktivitelerin “Unit”lerinden yani, saat bilgisinden hesaplanır. Bu seçenekte de görüldüğü üzere inşaat aktivitelerine en uygun tip “Duration” seçeneğidir.

Activity Type:

Aktivite seçeneği ise anlaşılması en kolay ve hakkında araştırarak en çok bilgi bulabileceğiniz seçenektir, burada anlatmayacağım. Varsayılan olarak “Task Dependent” bırakıyoruz.

Cost Account: 
Yeni aktivitenin varsayılan “Cost Account” değeri.

Calendar:

Yeni aktivitenin varsayılan takvimi.

Auto Numbering Defaults

Yeni bir aktivite eklediğinizde burada yaptığınız ayarlara göre aktiviteye ID verilir. Yine anlaşılması ve kurcalanarak öğrenilmesi kolay bir yer olduğu için anlatmadan geçiyorum.

Project Details > Calculations

Activities

Default Price / Unit for activities without resource or role Price / Unit: Primavera’da Resource veya Role birim fiyatı girilmemiş aktiviteler için atanır. Buraya bir değer girmiyoruz, $0/h olarak bırakıyoruz.

Activity Percent Complete based on activity steps: Aktivitenin ilerlemelerini basamaklar halinde, yani pursantaj tarzında hesaplanmasıdır. Bu seçeneği seçmiyoruz.

Link Budget and At Completion for not started activities: Başlamamış aktivitelerde geriye kalan miktar ve parasal tutarları, bütçelenen miktar ve pasaral tutara eşitler. Bu seçeneği işaretliyoruz.

Reset Original Duration and Units to Remaining: Başlatılmış aktivite başlamamış olarak değiştirildiğinde, orijinal süreyi ve bütçelenen miktar değerlerini, geriye kalan süre ve geriye kalan miktarla günceller.

Reset Remaining Duration and Units to Original: Başlatılmış aktivite başlamamış olarak değiştirildiğinde, geriye kalan süreyi ve geriye kalan miktar değerlerini, orijinal süre ve bütçelenen miktarla günceller. Bu seçeneği işaretliyoruz.

Resource Assignments

Add Actuals to Remaining: Güncellemeler sırasında gerçekleşen üzerine geriye kalanı ekleyerek, iş sonu tahminini hesaplar.

Subtract Actuals from At Completion: Güncellemeler sırasında iş sonu tahmininden gerçekleşeni çıkararak geriye kalanı hesaplar. Bu seçeneği işaretliyoruz.

Recalculate Actual Units and Cost when % Complete Changes: Aktivitenin % ilerlemesi değiştirildiğinde gerçekleşen miktar ve maliyeti tekrar hesaplar. Eğer gerçekleşen değerleri tek tek elle girmek ve kontrol etmek istiyorsanız. Bu seçeneği işaretlemiyoruz.

Update Units when cost change on resource assignments: Maliyet bilgisi ile miktar bilgisini birbirine bağlar. Örneğin geriye kalan maliyet güncellendiğinde, geriye kalan miktar tekrar hesaplanır. Bu seçeneği işaretlemiyoruz.

Link Actual to date and actual this period units and costs: Gerçekleşen veya bu periyotta gerçekleşen değerlerinden herhangi biri değiştiğinde tekrar hesaplanmasını sağlar. “Store Period Performance” özelliğini kullananı daha görmedim, bu bölümü geçebilirsiniz. Bu seçeneği işaretlemiyoruz.

Bu bahsettiğimiz ayarları yaptığınızda, girdiğiniz bütçelenen ve gerçekleşen miktar ve maliyetler üzerinde Primavera’nın kendi kendine, anlam veremediğiniz hesaplar yapmadığını göreceksiniz. Hepimize kolay gelsin, görüşmek dileğiyle.

Primavera 6: İlk Ayarlar, "Edit > User Preferences"

Amaç: Bu yazının amacı Primavera 6 hızlı bir başlangıç için gerekli, olmazsa olmaz ayarların tanıtılmasıdır.

Yazı 3 ana bölüme ayrılmıştır;

1. bölüm Primavera 6: İlk Ayarlar, "Admin > Preferences" yazısında anlatılmıştır. 

2. bölüm aşağıda okuyacağınız Primavera 6: İlk Ayarlar, "Edit > User Preferences" yazısında anlatılmıştır.

3. bölüm ise kaynak yüklemeleri ve güncellemeleri yapılacak bir iş programında önem kazanan Primavera 6: İlk Ayarlar, “Project Details” yazısında anlatılmıştır.

Primavera P6 “Edit > User Preferences” Altındaki Ayarlar

Edit > User Preferences > Time Units

Units Format

“Unit of Time” “Hour” olarak kalsın. “Decimals” kısmı 2 olarak ayarlansın. Show unit label seçilirse malzeme olarak oluşturulan kaynaklarda m3, m2 gibi atadığınız birim gösterilirken, saat olarak oluşturulan kaynaklarda "h" gösterilir.

Duration Format

“Unit of Time” “Day” olarak seçilsin. “Decimals” kısmı “0” olarak ayarlansın. Show unit label seçilmesin.

Units/Time Format

“Show as unit/duration (4h/d)” seçili kalsın.

Edit > User Preferences > Dates

Date Format

“Day, Month, Year” seçili kalsın.

Options

“4-digit year”, “Month name” ve “Leading zeroes” işaretlendin. “Separator” “-“ olarak seçilsin.

Time

“Do not show time” seçilsin.

Edit > User Preferences > Currency

Ayarlar ekran görüntüsündeki gibi ayarlansın.

Edit > User Preferences > E-Mail

Ayarlar olduğu gibi kalsın.

Edit > User Preferences > Assistance

Eğer Primavera’ya yeniyseniz bu bölümdeki “Use New Resource Wizard” ve “Use New Activity Wizard”ları seçebilirsiniz. 

Edit > User Preferences > Application

Ayarlar ekran görüntüsündeki gibi kalsın.

Edit > User Preferences > Password

Bu bölümde yapılması gereken bir ayar yoktur. Mevcut şifrenizi değiştirme işlemini buradan yapabilirsiniz.

Edit > User Preferences > Resource Analysis

Ayarlar ekran görüntüsündeki gibi kalsın.

Edit > User Preferences > Calculations

Ayarları ekran görüntüsündeki gibi ayarlansın.

Edit > User Preferences > Startup Filters

Varsayılan filtrelerin, tüm tanımlar için “Current Project Data only” olarak seçin.

Primavera 6: İlk Ayarlar, "Admin > Preferences"

Amaç: Bu yazının amacı Primavera 6 yazılımındaki hızlı bir başlangıç için gerekli, olmazsa olmaz ayarların tanıtılmasıdır.

Yazı 3 ana bölüme ayrılmıştır;
1. bölüm aşağıda okuyacağınız Primavera 6: İlk Ayarlar "Admin > Preferences" yazısında anlatılmıştır. 

2. bölüm Primavera 6: İlk Ayarlar, "Edit > User Preferences" yazısında anlatılmıştır.

3. bölüm ise kaynak yüklemeleri ve güncellemeleri yapılacak bir iş programında önem kazanan Primavera 6: İlk Ayarlar, “Project Details” yazısında anlatılmıştır.

Primavera Kurulmadan Önce

Önemli: Primavera P6 Pro kurulumuna başlamadan önce bilgisayarınızın Denetim Masası “Bölge ve Dil” ayarlarından “Biçimler” sekmesindeki Biçimi “İngilizce (Amerikan)” olarak ayarlayın. Aksi durumda veri tabanı standart kullanıcıları yüklenmemekte, P6 veri tabanına bağlanamamaktadır.

Kurulumdan sonra biçimi tekrardan “Türkçe”ye getirebilirsiniz.

Primavera Kurulumu

Bu yazıda Primavera kurulumu anlatılmayacaktır. Kurulum, bilgilendirme ekranları takip edilerek yapılır. Bilgi sahibi olmadığınız noktalarda mutlaka teknik destek alınız.

Primavera İlk Ayarlar

Primavera ilk kurulduğunda bazı standart ayarların yapılması gerekmektedir. Aksi durumda, anlam veremediğiniz hesaplamalar ve sizin elle girdiğiniz verilerde değişiklikler olduğunu görürsünüz. Örneğin “export” aldığınız iş programını (hiçbir değişiklik yapmadan)  diğer bir bilgisayarda “import” ettiğinizde aktivite sürelerinin, başlangıç ve bitiş tarihlerinin değiştiğini görürsünüz. Bu durumda İş programının “export” alındığı bilgisayardaki aşağıdaki ayarların ne şekilde olduğunu öğrenin ve bu ayarları aynı şekilde kendi P6’nıza uygulayın.

“Stand Alone” kurulum P6’larda aşağıdaki ayarları basit bir şekilde kendi başınıza yapabilirsiniz. Sizin için kabus olan birçok sorunun çözüldüğünü göreceksiniz.

Primavera P6 "Admin > Preferences" altındaki ayarlar

Admin > Preferences > General

Code Separator: Birleştirilmiş kodların ve İş kırılım yapısının (WBS) ayraç seçimidir. Nokta olarak kalsın.

Starting Day of Week: Haftanın ilk günü Pazartesi (Monday) olarak ayarlayın.

Activity Duration: Yeni oluşturduğunuz aktiviteye varsayılan olarak bu gün süre olarak verilir. 5 günden az olmaması iyidir.

Password Policy: Bu bölümü işaretlemeyebilirsiniz. Bu bölüm işaretlendiğinde en az 8 karakterden ve en az bir rakam ve en az bir harften oluşan şifre kullanımı zorunlu hale gelir.

Admin > Preferences > Data Limits

Admin > Preferences > ID Lengths

Data Limits ve ID Lengths altındaki ayarları olduğu gibi bırakın.

Admin > Preferences > Time Periods

Süresel ve tarihsel sapmalara neden olan ayarların önemli bir kısmı buradadır.

Hours per Time Period: Eğer çalıştığınız departman ile ilgili yayımlanan bir standart yoksa bu bölüme hiç dokunmayın. “Export”un alındığı bilgisayardaki bu varsayımları öğrenin ve siz de aynı ayar değerlerini girin.

“Use assigned calendar to specify the number of work hours for each time period.”  Eğer sizde primaverayı "stand alone" kullananlardansanız bu kutucuğun seçili olmasında yarar var, ya da size programı gönderen bilgisayarın ayarı ne ise onu uygulayın. Bu bölüm seçilirse, iş programının hazırlandığı takvim veya takvimlerin sizde de mevcut olduğundan, (programı "import" ederken dikkat edin) günlük çalışma ve yıllık tatil ayarlarının aynı olduğundan emin olun.

Admin > Preferences > Earned Value

“Earned Value Calculation” kısmında “At Completion values with current dates” veya Budget Values with current dates (bazı versiyonlarda (Planned Values with current dates)) seçilmeli. Bu bölüm bu şekilde seçilmezse “Baseline” olarak atadığınız iş programın başlangıç ve bitiş tarihlerinin farklı gösterildiğini, "saçmaladığını" görürsünüz. (Bu konu ile alakalı detaylı bir yazıyı önümüzdeki günlerde sizinle paylaşacağım)

Admin > Preferences > Reports

Admin > Preferences > Options

Admin > Preferences > Rate Types

Reports, Options ve Rate Types ayarları olduğu gibi kalabilir.

Admin > Preferences > Industry

Sektör seçimi terminoloji ve bazı varsayılan ayarların tanımlanması için önemli. Bu bölümde “Engineering and Construction”ı seçili olmalıdır.

Yazımızın ilk bölümünün sonuna geldik. İkinci bölümde görüşmek üzere, sağlıcakla kalın.

Bloklu rıhtım için prefabrik donatısız beton blok imalatı

1-Atölyede imalatı tamamlanan taban kalıplarının teraziye getirilip tabana sabitlenmesi

 2-Sabitlenmesi tamamlanan taban kalıplarının içine beton dökülmesi

3-Betonu dökülen taban kalıplarının yan kalıplarının montajı

 

 4-Yan kalıp detayı-Boru tipi merdiven, tierod tipi köşe bağlantısı, kaldırma kulakları, kalıp tipi

 

 5-Yan kalıp detayı-Tierod tipi taban bağlantısı

 

 6-Beton dökümü sonrası ıslak kür

 

 7-Blok imalat numarası ve imalat tarihi, kalite kontrol ve montaj takibi için

 

8-Farklı uzunluk ve yükseklikte bloklar için 3 farklı kaldırma yöntemi

Uzun doğrultuda yandan 2 kolla kaldırma-sol baştaki sıra

Kısa doğrultuda yandan 4 kolla kaldırma-sağ üstteki sıra

İçeriden 2 kolla kaldırma-ortadaki sıra

 

9-Kaldırma boşluğu-uzun doğrultuda yandan 2 kolla kaldırma

 

10-Kaldırma aparatı-uzun doğrultuda yandan 2 kolla kaldırma

 

 11-Stok sahası, paletli vinçle yükleme

12-Blok montajı-kısa doğrultuda yandan 4 kolla kaldırma

 

Büyük Ölçekli İnşaat İşlerinde İhale ve İşe Başlama Süreci

Merhaba Arkadaşlar,

Bu yazımda büyük ölçekli inşaat işlerinde ihale ve işe başlama sürecini kabaca 5 adımda anlatmaya çalışacağım.

Yazımın başında Yüksek Lisans eğitimimde bu ve benzeri konularda çok detaylı anlatım sağlayan ve konuları birebir yaşanmış örneklerle destekleyen Sn. *Niyazi Galipoğulları’na teşekkür ve saygılarımı iletmek istiyorum.

Genel olarak ihaleyi tanımlarsak; bir işi ya da hizmeti, birden çok istekli arasından gerekli koşulları en çok sağlayan kişi/kurum’a bırakmaktır. İhalenin birden çok yöntemi vardır ama bu yazımda sadece süreçten bahsedeceğim, ihale yöntemlerine sonraki yazılarda detaylı olarak değineceğim.

İhale ve İşe Başlama Süreci aşağıdaki şemada gösterildiği üzere 5 adımda yürütülür;

       (1)    Advertising Date:                 İhale Duyuru Tarihi

       (2)    Bid Opening:                        Tekliflerin Açılması

       (3)    Award Date:                        İhalenin Kazanan Yükleniciye Verilme Tarihi

       (4)    Sign Agreement:                   Sözleşme İmzalanması

       (5)    Notice To Proceed:              İşe Başlama Emri                   

1 Nolu adım ihalenin ilan edilmesidir(Advertising). (Gazete, dergi, web v.b. yayın organları ile)Bu adımdan sonraki adıma kadar olan süreçte, ihale ilanında da belirtilmiş olan ön yeterlilik (pre qualification)teklifleri toplanır ve ön yeterliliği geçemeyen firmalardan iş için teklifler alınmaz. Ön yeterliliği sağlayan mevcut teklif verecek firmalar ile teklifler toplanmadan önce toplantı yapılır. Buna ihale öncesi toplantı denir (Prebid meeting). Burada tüm muhtemel yükleniciler, ihale paketinde anlaşılmayan konuları ya da işin ifasında kafalarına yatmayan durumları bu toplantıda teklif vermeden önce sorma imkânı bulurlar. Bu toplantı sonrası ihale paketinde yapılacak değişiklikler *Zeyilname ile yapılır.

2 Nolu adım tekliflerin toplanması/açılması aşamasıdır(Bid Opening). Bu adımda teklif verecek firmalar İhale Yönetimi tarafından belirtilmiş olan miktarda (işin boyutuna bağlı olarak ihale bedelinin %1 i kadar) *Geçici Teminat Mektubunu (Bid Bond) İhale Komisyonuna iletir. Gelen teklifler İhale Komisyonu tarafından teknik ve ticari yönden değerlendirilir ve son 2 ya da 3’e kalan firmalar dışındaki firmaların Geçici Teminatları iade edilir. Buradan sonra son firmalar arasından işi almaya en uygun firma seçilir.

3 Nolu adımda İhale en uygun firmaya bırakılır (Award). İhaleyi kazanan firma dışındaki firmaların da geçici teminat mektubu serbest bırakılır. Sadece ihaleyi kazanan firmanın teminat mektubu Sözleşme imzalanıp Kesin Teminat (Performance Bond) ve varsa Avans Teminat Mektubu (Advance Payment Bond) alınıncaya kadar tutulur.

4 Nolu adımda ihaleyi kazanan firma ile sözleşme görüşmelerine geçilir. Sözleşme görüşmeleri sonrası işveren ve yüklenici arasında sözleşme imzalanır (Sign Agreement). Bu aşamada, sözleşmede belirtilen şartlarda kesin teminat mektubu ve varsa verilen avans miktarı kadar avans teminat mektubu yüklenici tarafından işverene teslim edilir. Bu teslimden sonra işveren ihale teklifi zamanında yükleniciden alınan geçici teminat mektubunu serbest bırakır.

5 Nolu adımda sözleşme imzalanmış ve artık yer teslimi yapılacak olan yükleniciye işe başlama emri (Notice to Proceed) verilmek üzere işe başlama toplantısı (Kick-off Meeting) yapılır. Bu toplantıya yüklenicinin bu işte çalışacak teknik kadrosu (proje müdürü, şantiye şefi, dizayn ofis şefi, teknik ofis şefi v.b.) ile işverenin teknik kadrosu katılır ve her iki taraf ilgili kişiler ile tanışarak işin başlaması konusunda gerekli direktif ve talepleri alır.

İhale ve İşe Başlama Süreci’ni genel hatlarıyla anlatmaya çalıştığım yazımı noktalamış bulunmaktayım, bir sonraki yazımda görüşmek üzere.

*Niyazi Galipoğulları, 45 yılını ENKA da üst düzey yöneticilik yaparak geçirmiştir. Şu anda bazı üniversitelerde(YTÜ, MSGSÜ, Işık Üniv. v.b.) proje yönetimi yüksek lisans programında dersler vermektedir. Proje Yönetimi konusunda ayrıca bir de kitabı vardır; Uygulamalı Toplam İnşaat Yönetimi

*Zeyilname; İngilizcesi addendum/addenda olan ihaleye ya da sözleşmeye ek yapmak anlamına gelir.

*Teminatlar ile ilgili sitede Erdem Uysal’ın kaleme aldığı yazıyı okuyabilirsiniz. Bknz.  http://www.tekof.com/2011/05/taahhut-sektorunde-kullanlan-teminat.html

İnşaat Mühendisliği Nereye Gidiyor?

Merhaba Arkadaşlar,

Bu sitedeki ilk yazımda genel olarak inşaat mühendisliği bölümünün üniversitelerdeki kontenjanı, akademik kadro ihtiyacı ve puan aralıkları üzerinde duracağım.

Genel olarak bir inşaat mühendisinde olması gereken özellikler; analitik(çözümleyici) düşünme, takım çalışmasına yatkınlık, pratik olma, ileri görüşlü olma(mevcut bir durumda anı kurtarmak değil, bu durumun ileride oluşturacağı etkileri iyi düşünmek) ve mühendisliğin genel özelliği olan üretim ve yönetim özelliklerini birleştirmektir.

Yukarıda sayılan özelliklerin bir insanda bulunması, oluşması veya geliştirilmesi için aday insanın belirli bir kapasiteye sahip olması ve iyi bir eğitim alması gerektiği su götürmez bir gerçektir. Mevcut şartlarda üniversitelerde inşaat mühendisliği bölümüne veya herhangi bir lisans programına yerleşebilmek için eski adıyla ÖSS ye ya da şimdiki adıyla LYS ye girmiş olmak ve gerekli başarı puanını sağlamış olmak gerekiyor. Bu gerekli başarı puanı ölçütlerine ve günümüz koşullarında öğretim yuvası üniversitelerimizin akademik kadro yeterliliklerine bir göz atalım;

Öncelikle inşaat mühendisliği eğitiminin verildiği üniversitelerdeki her öğrencinin yakındığı nokta olan yetersiz ve eksik öğretim elemanı konusuna değinelim. Çok sayıda anabilim dalına sahip inşaat mühendisliği bölümünde her anabilim dalı için 2 Profesör, 2 Doçent, 2 Yardımcı Doçent, 2 Öğretim Görevlisi ve 4 Araştırma Görevlisi kadrosunu minimum ölçüt olarak alıp ve 7 anabilim dalı üzerinden kısa bir hesap yaparsak, minimum koşullarda sağlıklı bir inşaat mühendisliği eğitiminin yapılabilmesi için yaklaşık olarak 84 kişilik bir akademik kadronuzun olması gerektiğini görüyoruz. Peki Türkiye’de kaç okulda bu şartlar sağlanıyor? Kalburüstü üniversitelerimiz dışında bu sayıyı görebilen okullarımızın sayısı kaç? Durum böyleyken sizce mezun olup inşaat mühendisi ünvanını alan kaç arkadaşımız gerçekten gereken eğitimi ve laboratuar ortamını görmüş olarak mezun oluyor? Birçok öğrenci bu nedenle özgüvensiz bir şekilde mezun olup mühendisliğe yakışmayacak ortamlarda ve maaşlarda çalışmak zorunda kalıyor.

Gelelim diğer noktaya, üniversitelerdeki inşaat mühendisliği bölümü sayısına, bu bölümlerdeki öğrenci sayılarına ve puan aralıklarına, kısaca yakın zamanda meslektaşımız olacak insan sayısına, kabaca potansiyellerine bir göz atalım;

2006 yılında yaklaşık 40 olan inşaat mühendisliği bölümü sayısı 2012 yılında 89 olmuştur! Bölüm sayısı yaklaşık olarak 2,5 katına çıkmış! Öğrenci sayısı ise 2006 yılında yaklaşık olarak 3300 iken 2012 yılında 10.000 e çıkmıştır. Yani bir senede 10.000 kişi meslektaşımız olarak iş hayatına atılıyor! Bu kadar ihtiyacın ve istihdamın olmadığı bir ortamda, mevcut durumda rekabetçi ortam sağlanmazken her sene bu sayıda mezun veren bir bölümün ne saygınlığından ne de mezun-iş bulma dengesinden bahsedilebilir.

Öğrenci puan aralıklarını kıyaslarsak eğer 2012 yılında en yüksek puanla öğrenci alan okulun taban puanı 505 iken en düşük puanla öğrenci olan okulun taban puanı 194 tür! Mühendis olarak yetişecek insanın belirli bir kapasitesinin olması ve gerekli eğitimi alması şart iken bu durumda ortaya çıkacak kapasite ve mühendislik yeterliliği anlamında oluşacak dengesizlikler insan hayatına doğrudan etki edecektir.

Adını medeniyetlerin kurulmasından alan (Civilization, civil engineer) inşaat mühendisliği bölümünün bu hale gelmesi herkesin üzerinde düşünmesi gerektiği bir durum haline gelmiştir.

Sonuçta şehirler, okullar, evler, köprüler, yollar, gökdelenler inşaat mühendislerinin ellerinde oluşmaktadır. Bu ellerin güvenilirliği ve yetkinliği tüm toplumun kaderini etkilemektedir.

*Bu yazı sadece aynı mesleğe sahip kişiler ile mesleki eğitim konularını tartışmak için yazılmıştır.

*Rakamsal olarak verilen değerler yaklaşık değerlerdir, net değerler değildir.

Planlama Departmanının Sorumlulukları

İnşaat sektöründe “Planlama”, kelime olarak en çok tekrarlanan ama uygulanmaya geldiğinde eksik bırakılan iştir. Diğer taraftan dünya inşaat sektöründe de yeni bir konu olması ile, farklı firmalarda, farklı iş tanımları, sorumluluklarla karşılaşılmaktadır. Peki inşaat işlerinde planlama ve sorumlulukları nedir?

Bu yazıda planlama departmanın sorumluluğuna genel bir hat çizilecektir. Bu sayede yeni bir projeye başlandığında hem planlama ekibi neler hazırlaması gerektiğini sıralı bir şekilde görecek, hem de proje ekibi planlama ekibinden neler istemesi gerektiğini bilecektir. 

Planlama “departmanı/ekibi” olarak belirtilmesinin amacı, belirli bir büyüklüğün üstündeki projelerde, aşağıda sayılacak işleri tek bir mühendisin yapmaya zamanının ve gücünün yetemeyeceğidir. Bu yüzden sorumlu, planlama mühendisi yerine, departmanı/ekibi olarak kullanılmıştır.

İş Programının Oluşturulması: 

Ana iş programı veya detaylı inşaat iş programı, projenin mevcut durumuna göre, ilgili departmanların katılımı ve proje müdürünün liderliğinde, planlama ekibi tarafından hazırlanır. İş programındaki dar boğazlar, riskler ve yöntem değişikliği önerileri bu bölümde yapılır. İş programının son hali proje bütçesinin oluşturulması için kullanılır.

İş Programının Güncellenmesi:

Oluşturulan iş programının güncelleme sıklığı işin büyüklüğü ve planlama ekibinin gücüne göre belirlenir. Diğer taraftan iş programı güncelleme metodolojisi oluşturulmalıdır. En eski güncelleme yöntemi, çıktıların alınıp, projeksiyon sisteminin karşısına geçilerek, ilgili kişilerin, gerçekleşen başlama, yüzde ilerleme ve bitiş tarihlerinin, iş programına girilmesidir. Bu yöntemdeki % ilerleme tahmini tamamen ilgili kişinin öngörülerine bağlıdır. Somut bir hesaba dayanmaz, kontrolü zordur.

Diğer bir iş programı güncelleme yöntemi ise iş programındaki ana iş kalemleri bazında ilgili imalatçıdan (taşerondan) günlük/haftalık/aylık faaliyet raporu alınmasıdır. Bu raporlarda keşif metrajının yanı sıra rapor periyodu boyunca gerçekleşen ilerleme alınır. Başlama ve bitiş tarihleri yakından takip edilir. Raporlardan alınan bilgiler, iş programına işlenir. Bu yöntemdeki bilgiler somuttur, ölçülebilir ve kontrol edilebilirdir. 

Planlanan ve gerçekleşen tarih ve ilerleme karşılaştırması bu bölümde yapılır. Süresel sapmalar, muhtemel riskler ve uyarılar raporlanır.

Miktar Yüklemelerinin ve Aylık Dağılımlarının Oluşturulması: 

İş programına ana imalat kalemlerinin miktarları yüklenir ve bu miktarların aylık dağılım grafikleri oluşturulur. En popüler grafikler; aylık beton döküm, kalıp ve demir montaj grafikleridir.

Adam Saat Yüklemelerinin ve Aylık Dağılımlarının Oluşturulması: İş programındaki ana imalat kalemleri, miktarları belirlendikten sonra, standart birim adam saatler (üretkenlik kat sayıları) ile çarpılarak imalatların adam saat hacmi bulunur. Standart adam saat bilgisinin aylara dağılımı hesaplanarak, projenin başında hazırlanması gereken en önemli grafiklerden biri olan planlanan ilerleme (S Curve) grafiği çizilir.

Planlanan % ve Gerçekleşen % karşılaştırması: Sahadan alınan faaliyet raporları yardımı ile gerçekleşen miktarların, standart birim adam saatler ile çarpımından gerçekleşen standart adam saat hesaplanır. Bu adam saat bilgisi gerçekleşen % hesabında kullanıp, planlanan ilerleme%’leri (S Curve) ile karşılaştırılır. 

Not: Gerçekleşen adam saat ile gerçekleşen standart adam saat farklı şeylerdir, birbiri ile karıştırmamak gerekir. Gerçekleşen adam saat, ancak sahada fiili çalışan işçinin, teknik puantajı ile hesaplanabilir. Bu bilgi ile verimlilik hesaplanabilir.

Projenin Planlanan İşçi Sayısı (Man Power) Grafiği: 

Aylık adam saat yükleri o ayki çalışma saatine bölünür ve o ayki ortalama işçi sayısı hesaplanır. Örneğin Ocak ayı içerisinde 137.000 adam saat hesaplanmış ise. Günde 9 saat, ayda 26 gün çalışma ile ( 9x26= ) 234 saat çalışılacağı bulunur. 137.000/234 işleminden 586 kişinin gerekeceği hesaplanır. Proje başındaki bu hesaplar Mobilizasyon alanındaki İşçi Kampı kapasitesinin hesaplanmasında ve tasarımında kritik önem taşır. Diğer taraftan aylık adam sayıları aylık olarak planlanan ile karşılaştırılır. İş programından hesaplanan işçi sayılarına ulaşılamaması projedeki muhtemel gecikmeyi haber verir.

Maliyet Bilgisinin İş Programına Girilmesi ve Tahakkuk Bazlı Gelir-Gider Hesabı: 

Yukarıdaki saydığımız işler yoluna girer ve kesintisiz ilerlerse, planlama ekibi maliyet bilgisini iş programına girebilir. Bu sayede tahakkuk bazlı gider grafiği çizilmiş olur. Daha gerçekçi bir gider grafiği için büyük satın alımların avans ve malzeme ödemeleri hesaba manuel girilebilir.

Gelir bilgisi iş programına farklı yöntemler ile girilebilir. Bu noktada sözleşme ve iş tipiniz belirleyicidir. Ana iş kırılımları, taşeronlar bazında oluşturulan hamak (level of effort) aktivitelere veya milestonalara gelir bilgisi atanabilir.  Gelir bilgisine, tahakkuktan bir ay sonra gerçekleşme (1 ay lag) verilirse gerçeğe daha yakın bir gelir grafiği elde edilmiş olunur. 

Yukarıda saydığımız sorumluluklar standart bir projede, planlama ekibinden beklenen işlerin iskeletini göstermektedir. Her projede ufak kapsam değişikliklerinin olması muhtemeldir. Saydığımız  ana sorumlulukların detaylandırılması ve geliştirilmesi ise ilgili mühendislerin yeteneğine kalmıştır. Primavera v.b. bir zaman çizelgeleme yazılımının kullanımı ise hesaplamalardaki hata riskini düşürür, revizyon ve farklı senaryo çalışmaları için gerekli süreyi kısaltır, görselliği yükseltir.

Her zaman kapsamınızdaki işlerin kalitesini bir adım öteye götürmeniz dileğiyle, bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

Batch Dosyası ile Bilgisayar IP'si Değiştirmek

Bugün size, bilgisayar IP adresinizi ve DNS sunucu ayarlarınızı hızlı bir şekilde değiştirmenizi sağlayacak bir yol göstereceğim. Aslında yazımızın amacı, grafik arayüzü ve fare ile zaman alan bir işi, komutlar ile hızlı bir şekilde halletmek.

Bilgisayar ekranında gördüğünüz, fare ve klavye yardımı ile yaptığınız her işlem aslında, arka tarafta çalıştırılan komutlar ile gerçekleştirilir. 15-20 yıldır bilgisayar kullananlar o siyah ekranı, DOS’u iyi bilirler. Yapmak istediklerinizi bilgisayara, DOS komut satırına, doğru cümle kuruluşları ile yazmanız gerekirdi. Bugün yazılımların geldiği son nokta, görsellik ve fare tıklaması üzerine kurulmuş, yazılımların anlaşılabilirlik ve kullanılabilirlikleri artmış durumda. 

Ama bazen bu görsellik, fare ile üzerine gelme ve tıklama, özellikle çok tekrarlanan bazı işlerde, zaman kaybettirmektedir. Örneğin benim gibi, herhangi bir sebepten, gün içinde sık sık bilgisayar IP adres ve DNS sunucu ayarlarınızı değiştirmeniz gerekebilir. Süreklilik arz ettiğinde gerçekten sinir bozucu ve zaman kaybettiren, basit bir iştir.

Artık siz de bu işi aslında, arkada çalışan komutların yaptığını biliyorsunuz. Ufak bir Google araştırması ile aradığımız komutun netsh olduğu bulabilirsiniz. İnternetten komut ile ilgili tüm kullanım bilgilerine ulaşılabiliyor.

Windows’da Komut İstemi’ni çalıştırıp, (Windows Tuşu ile birlikte R tuşuna basın, aşağıdaki gibi bir siyah ekran göreceksiniz.) “netsh ?” yazarsanız komut hakkındaki yardım bilgilerini görebilirsiniz. 

Konuyu fazla uzatmadan, internette bulduğum örneklerin üzerinden sonuca nasıl vardığımı anlatacağım. 

Komutun kullanımı şu şekilde:

netsh int ip set address name=10 source=static addr=192.168.2.50 mask=255.255.255.0 gateway=192.168.2.1 gwmetric=1

Sadece koyu yazılan yerleri istediğiniz şekilde değiştireceksiniz.

IP, Ağ maskesi ve Ağ geçidi bilgilerini istediğiniz şekilde değiştirin. DNS de ayarlamak isteyenler Google’a sorabilirler. 

Asıl sıkıntı yaşanan bir noktaya açıklık getirmek gerekirse; “name=” parametresinin yanına arabirim adını veya dizinini yazmanız gerekiyor. İnternet’teki yabancı sitelerdeki örneklerde hep birim adı yazılmış. “Local Area Network” v.b. gibi. Bu arabirim adları Türkçe çevirilerinde Türkçe’ye özel karakterler içerdikleri için sorun çıkarıyor. Bu nedenle ben ilgili arabirimin dizin numarasını yazdım. Komutu sağlıklı bir şekilde çalıştırdım. Bilgisayarınızdaki arabirimlerin dizin numaralarını şu komutla öğrenebilirsiniz.

netsh int ip show interfaces

Gördüğünüz gibi “Yerel Ağ Bağantısı” adındaki arayüzün dizin numarası 10.

Artık komutunuzu oluşturdunuz. Peki bu komutu her istediğimizde nasıl çalıştıracağız? Bu noktada “Batch File” kavramına giriyoruz. Daha fazla bilgi almak isteyenler Wiki kurcalayabilirler. 

Bir Notepad dosyası açın ve içerisine aşağıdakileri yapıştırın ve dosyayı farklı kaydet dedikten sonra, ismini istediğiniz gibi verip, dosya uzantısını .bat olarak değiştirin. BAT uzantısı ile  Windows işletim sisteminize bu dosyanın, komut satırında çalıştırılacak satırlar içerdiğini anlatmış olursunuz.

ECHO Setting IP Address and Subnet Mask

netsh int ip set address name=10 source=static addr=192.168.2.50 mask=255.255.255.0 gateway=192.168.2.1 gwmetric=1

ECHO Here are the new settings for %computername%:

netsh int ip show config

pause

2. bir batch dosyasını da ilgili arabirimin tekrardan otomatik IP almasını sağlamak için hazırlayayıp, adını ve uzantısını da Resetip.BAT olarak verebilirsiniz. İçeriği şu şekilde olacak.

@ECHO OFF

set Arayuz=10

ECHO Resetting IP Address and Subnet Mask For DHCP

netsh int ip set address name=%Arayuz% source=dhcp

ECHO Resetting DNS For DHCP

netsh int ip set dns name=%Arayuz% source=dhcp

ECHO Resetting Windows Internet Name Service (WINS) For DHCP

netsh int ip set wins name=%Arayuz% source=dhcp

ECHO Here are the new settings for %computername%:

netsh int ip show config

pause

Gördüğünüz gibi Batch dosyalarında değişkenler de kullanılabiliyor. 

Son olarak, oluşturduğunuz dosyayı saklayıp, çıkıyorsunuz. Dosyanın üzerine sağ tıklayıp "Yönetici Olarak Çalıştır"ı seçiyorsunuz. Bu sayede işletim sisteminiz dosya içine yazdığınız komutları sizin için sırası ile hızlı bir şekilde çalıştırıyor.

Daha fazla bilgi için, İnternet hizmetinizde. Bu öğrendiğiniz temel bilgileri diğer günlük iş yükünüzü azaltacak şekilde kullanmak ise sizin elinizde. 

Sağlıcakla kalın. 

Yazarlar Hakkında

Yazarlar hakkında bilgi.

Erdem Uysal kimdir?

Erdem Uysal ile ilgili bilgiler.